มีนวิทยา ( Ichthyology)

ผู้แต่ง :  ผศ.ดร.ธงชัย จำปาศรี

ครั้งที่พิมพ์/ปีพิมพ์ :  1/2560

ขนาดหนังสือ กxยxส เซนติเมตร :  19x26.6x1.8 เซนติเมตร

--------------------------------------------------------------------------------------------------

เนื้อหาภายในเล่ม

ประวัติวิชามีนวิทยา

ความหลากหลายของชนิดปลา

บทที่ 2 รูปร่างและลักษณะภายนอกของปลา

การจัดแบ่งรูปร่างของปลาตามลักษณะรูปทรง

การจัดแบ่งรูปร่างของปลาโดยพิจารณาจากการเปรียบเทียบสัดส่วนระหว่าง ความยาวมาตรฐานกับความลึกของลําตัว

กลุ่มปลาที่มีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน

1. ลักษณะภายนอกของกลุ่มปลาไม่มีขากรรไกร

2. ลักษณะภายนอกของกลุ่มปลากระดูกอ่อนและเครือญาติ

2.1 ปลาฉลาม

2.2 ปลากระเบน

2.3 ปลาฉนาก

2.4 ปลาโรนินและโรนั้น

3. ลักษณะภายนอกของกลุ่มปลากระดูกแข็ง ครีบ (Fins)

1. ครีบคู่ (Paired fin)

1.1 ครีบหูหรือครีบอก (Pectoral fin)

1.2 ครีบท้อง (Pelvic fin หรือ Ventral fin หรือ Abdominal fin)

2. ครีบเดี่ยว (Median fin or Unpaired fin)

2.1 ครีบหลัง (Dorsal fin)

2.2 ครีบก้น (Anal fin)

2.3 ครีบหาง (Caudal fin)

สิ่งปกคลุม (Integument)

เกล็ด (Scales)

บทที่ 3 ระบบกล้ามเนื้อของปลา

กล้ามเนื้อลําตัว

กล้ามเนื้อหัวปลากระดูกแข็ง

กล้ามเนื้อหัวปลาฉลาม

กล้ามเนื้อของครีบ

กล้ามเนื้อตา

บทที่ 4 การเคลื่อนที่และการว่ายน้ำของปลา

แรงที่มีอิทธิพลต่อการว่ายน้ําของปลา

ประเภทการเคลื่อนที่ของปลา

บทที่ 5 อวัยวะภายในและอวัยวะที่เกี่ยวกับการกินและย่อยอาหาร

อวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการกินและการย่อยอาหาร

ปาก

ฟัน

คอหอย

หลอดคอ

กระเพาะอาหาร

สําไส้เล็ก

ลําไส้ใหญ่

ต่อมขนาดใหญ่ที่เกี่ยวข้องการกินและการย่อยอาหาร

บทที่ 6 ระบบโครงร่างของปลา

โครงร่างที่เป็นกระดูกภายใน

กะโหลกปลากระดูกแข็ง

กระโหลกปลาฉลาม

กระดูกสันหลัง

กระดูกค้ำจุนระยางค์

กระดูกคําจุนครีบเดียว

1. กระดูกค้ำจุนครีบหลังและครีบก้นปลากระดูกแข็ง

2. กระดูกค้ำจุนครีบหางปลากระดูกแข็ง

3. กระดูกค้ําจุนครีบเดี่ยวปลาฉลาม

กระดูกค้ําจุนครีบคู่

1. กระดูกค้ําจุนครีบหูปลากระดูกแข็ง

2. กระดูกค้ําจุนครีบหูปลาฉลาม

3. กระดูกค้ําจุนครีบท้องปลากระดูกแข็ง

4. กระดูกค้ําจุนครีบท้องปลาฉลาม

บทที่ 7 ระบบหายใจของปลา

ส่วนประกอบของเหงือกปลา

1. กระดูกเหงือก

2. เส้นเหงือก

3. ซี่กรองอาหาร

อวัยวะช่วยหายใจของปลา (Accessory breathing organs)

1. Arborescent organ (หรือ dendrite)

2. Diverticula (Epibranchial apophysis หรือ  Hyomandibular

apophysis)

3. Labyrinth organ

4. เหงือกเทียม (Pseudobranch)

5. กระเพาะลมหรือถุงลม (gas bladder หรือ air bladder หรือ air sac)

บทที่ 8 ระบบหมุนเวียนโลหิต อวัยวะในระบบหมุนเวียนโลหิต

1. หัวใจ (Heart)

2. ระบบเส้นเลือดดํา (Venous System)

2.1 เส้นเลือดดําที่นําเลือดมายัง sinus venosus

2.2 Hepatic portal system

2.3 Renal portal system

3. ระบบเส้นเลือดแดง (Arterial system)

3.1 เส้นเลือดที่นําเลือดไปเหงือก (Afferent branchial vessel)

3.2 เส้นเลือดที่นําเลือดออกจากเหงือก (Efferent branchial vessel)

3.3 Dorsal aorta

บทที่ 9 ระบบสืบพันธุ์ของปลา

อัณฑะ (Testis)

รังไข่ (Ovary)

ประเภทของการสืบพันธุ์ในปลา

1. การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศหรือแบบแยกเพศ

2. การสืบพันธุ์แบบกะเทย

2.1 Sequential hermaphrodite

2.1.1 Protandrous hermaphrodite

2.1.2 Protogynous hermaphrodite

2.1.2.1 Monoandric protogynous

2.1.2.2 Diandric protogynous

2.1.3 Serial sex change

2.2 Simultaneous (synchronous) hermaphrodite

2.2.1 การผสมพันธุ์ระหว่างเพศผู้และเพศเมีย

2.2.2 การผสมพันธุ์ภายในตัวเอง

3. Parthenogenesis หรือ Gynogenesis

ลักษณะภายนอกที่ใช้บ่งบอกความแตกต่างระหว่างเพศปลา

บทที่ 10 ระบบการขับถ่ายของเสียและปรับสมดุลร่างกายของปลา ประเภทของไตปลา

1.ไตชุดแรก (Pronephros)

2.ไตชุดที่สอง (Mesonephros)

3.ไตชุดที่สาม (Metanephros)

ส่วนประกอบของไตปลา

1. Renal corpuscle uso Mulpighian body

1.1 Glomerulus

1.2 Bowman's capsule

2. Mesonephric tubule

3. Mesonephric duct

การปรับสมดุลร่างกายของปลา (Osmoregulation of Fishes)

1. การปรับสมดุลร่างกายในปลาน้ําจืด

2. การปรับสมดุลร่างกายในปลาน้ําเค็ม

3. การปรับสมดุลร่างกายของปลาฉลามและกระเบน

บทที่ 11 ระบบประสาทและอวัยวะรับความรู้สึก

ระบบประสาทส่วนกลาง (CerebroSpinal System)

สมอง

ช่องว่างภายในสมอง

ไขสันหลัง (Spinal cord)

เส้นประสาทสมอง (Cranial nerve)

อวัยวะรับความรู้สึก (Sense organ)

ตา (Eyes) หู (Auditory organ)

จมูก (Nostrils หรือ Nares หรือ Nasal openings)

เส้นข้างลําตัว (lateral line)

อวัยวะรับสัมผัสพิเศษ (Special sense organ)

Pit organ

บทที่ 12 อนุกรมวิธานของปลา

นิยามของอนุกรมวิธาน

ลําดับขั้นทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic category)

คําศัพท์ที่ควรรู้เกี่ยวกับการศึกษาอนุกรมวิธาน

ประเภทของตัวอย่างต้นแบบ (Type specimens) ในงานอนุกรมวิธาน

กลุ่มปลาที่สูญพันธุ์ไปแล้ว

กลุ่มปลาที่มีชีวิตในปัจจุบัน

Class I Amphioxi

Class II Petromyzones

Class III Myxini

Class IV Elasmobranchii (Chondrichthyes)

Order Heterodontiformes-Zebra horn shark

Order Lamniformes

Family Orectolobidae

Family Lamnidae

Family Scyliorhinidae

Family Carcharinidae

Family Sphyrnidae

Order Squaliformes

Family Squalidae

Order Rajiformes

Family Rhinobatidae

Family Pristidae

Family Trygonidae

Family Myliobatidae

Family Mobulidae

Order Torpediniformes

Class V Holocephali

Class VI Dipnoi (Dipneusti)

Class VII Teleostomi

Order Clupeiformes (Isospondyli)

Family Elopidae

Family Megalopidae

Family Albulidae

Family Clupeidae

Family Engraulidae

Family Chirocentridae

Family Chanidae

Family Notopteridae

Family Osteoglossidae

Order Scopeliformes

Family Synodidae

Family Harpodontidae

Order Cypriniformes

Suborder Cyprinoidei (Eventognathi)

Family Cyprinidae

Family Gyrinocheilidae

Family Homalopteridae

Family Cobitidae

Suborder Siluroidei (Nematognathi)

Family Ariidae (Tachysuridae)

Family Plotosidae

Family Siluridae

Family Bagridae

Family Sisoridae

Family Schilbeidae

Family Clariidae

Order Anguilliformes

Family Anguillidae

Family Muraenidae

Family Muraenesocidae

Order Beloniformes

Family Belonidae

Family Hemirhamphidae

Family Exocoetidae

Order Gadiformes

Family Bregmacerotidae

Order Syngnathiformes

Family Fistulariidae

Family Centriscidae

Family Syngnathidae

Order Cyprinodontiformes

Family Cyprinodontidae

Order Phallostethiformes

Family Neostethidae

Family Phallostethidae

Order Beryciformes

Family Holocentridae

Order Mugiliformes

Family Sphyraenidae

Family Mugilidae

Family Atherinidae

Order Polynemiformes

Family Polynemidae

Order Ophiocephaliformes

Family Ophiocephalidae

Order Symbranchiformes

Family Symbranchidae

Order Perciformes

Suborder Percoidei

Family Centropomidae

Family Serranidae

Family Theraponidae

Family Priacanthidae

Family Apogonidae

Family Sillaginidae

Family Lactariidae

Family Rachycentridae

Family Carangidae

Family Menidae

Family Coryphaenidae

Family Lutianidae

Family Nemipteridae

Family Lobotidae

Family Leiognathidae

Family Pomadasyidae

Family Scatophagidae

Family Chaetodontidae

Family Pristolepidae

Family Nandidae

Family Drepanidae

Family Cichlidae

Family Cepolidae

Family Pomacentridae

Family Labridae

Family Scaridae

Family Uranoscopidae

Suborder Blennoidei

Family Blenniidae

Suborder Ophidioidei

Family Fierasteridae

Suborder Callionymoidei

Family Calliomymidae

Suborder Siganoidei

Family Siganidae

Suborder Acanthuroidei

Family Zancidae

Family Acanthuridae

Suborder Trichiuroidei

Family Trichiuridae

Suborder Scombroidei

Family Scombridae

Family Cybiidae

Family Histiophoridae

Family Xiphiidae

Suborder Stromatoidei

Family Stromateidae

Suborder Anabantoidei

Family Anabantidae

Suborder Gobioidei

Family Eleotridae

Suborder Cottoidei

Family Synanceidae

Family Platycephalidae

Family Scorpaenidae

Order Dactylopteriformes

Family Dactylopteridae

Order Thunniformes

Family Thunnidae

Order Pleuronectiformes

Family Psettodidae

Family Bothidae

Family Pleuronectidae

Family Soleidae

Family Cynoglossidae

Order Mastacembeliformes

Family Mastacembelidae

Order Tetraodontiformes

Family Tetraodontidae ฃ

Family Diodontidae

Family Triacanthidae

Family Balistidae

Family Ostraciidae

Order Batrachoidiformes

Family Batrachoididae

Order Lophiiformes

Family Antennariidae

Order Pegasiformes

Family Pegasidae